Tswalu Kalahari, Zuid-Afrika – Een nieuw begin.

Hij is een leeuw. Een oude leeuw. Met een veldmuis-grijzige vacht en een afgebroken hoektand. Hoewel zijn hoogtijdagen achter hem liggen heeft hij nog steeds een zeer indrukwekkend voorkomen. Een getekende kop met daaromheen een weelderige en stugge bos zwarte manen die als een soort tapijt over zijn schouders vallen. De hele dag zijn we naar hem op zoek geweest door de pootafdrukken te volgen die hij en zijn broer hebben achtergelaten in het roodbruine Kalahari zand. Elke 4-tenige klauwafdruk zo breed als mijn uitgespreide hand.

Eén van Zuid-Afrika’s mooiste en meest interessante natuurgebieden

Nu lag hij daar, in al zijn grootsheid. Recht voor ons en slechts op een paar meter afstand. Starend naar de doornbosjes waaruit zijn broer zojuist was opgestaan. Dit schouwspel was onze beloning na de masterclass van onze gids en tracker in de fijne kneepjes van het spoorzoeken. In de Kalahari moet je vooral veel geduld hebben en goed je best doen legt Rudy Venter, onze safarigids, even later uit. Uur na uur heeft Ari, onze meesterspoorzoeker, zittend op zijn klapstoeltje voor op de motorkap van onze Landrover de sporen weten te ontwarren terwijl wij door de wildernis reden van één van Zuid-Afrika’s mooiste en meest interessante natuurgebieden. Ari heeft het zilveren draadje gevolgd. Het zilveren draadje volgen betekent dat een spoorzoeker als het ware in de huid van het dier is gekropen en zich iedere mogelijke draai en keer van het dier probeert in te beelden en deze te voorspellen, legt Rudy uit terwijl we voorzichtig en met ingehouden adem de leeuwen benaderden.

Een natuurgebied zo groot als de provincie Utrecht

Tswalu Kalahari is géén Big Five reservaat. Klopt! Ondanks de beroemde met hun zwarte manen getooide Kalahari leeuwen. En afgezien van de zeldzame zwarte neushoorns die tussen de glooiende en dichtbegroeide vlaktes rondstruinen is de belangrijkste reden om naar dit gebied te komen voor veel mensen de rustgevende en bevrijdende gelukzaligheid die over je heen valt als je hier eenmaal bent. Het gebied is zo groot als de provincie Utrecht en is samengesteld uit door de jaren heen opgekochte boerderijen. Met veel geduld en inzet van middelen is men erin geslaagd om de natuur van de Kalahari terug te brengen naar haar oorspronkelijke vorm. Nergens zie je dan ook nog sporen terug van menselijke bewoning of cultivering.

Altijd je eigen Landrover, safari-gids en sporenzoeker

Ooit was dit gebied het privé jachtterrein van een ondernemer die rijk geworden was met de verkoop van autobanden. Hij kocht in één klap alle 35 boeren uit in dit gebied en heeft zo zijn eigen heerlijkheid geschapen. Drie jaar later kwam het in handen van de huidige eigenaar, de voormalig voorzitter van de raad van bestuur van De Beers, die ook zeer toegewijd is aan het behoud van de natuur. Decennia van intensieve veehouderij hadden de Kalahari bepaald geen goed gedaan en als gevolg van overgrazen waren inmiddels veel inheemse planten- en grassoorten verdwenen. Nicky Oppenheimer droomde van een malariavrij gebied waar mensen opnieuw kennis konden maken met de natuur. Binnen een maand was het afgelopen met de jacht en werden zeldzame antilopen geherintroduceerd. Dit markeerde het begin van de volledige restauratie van dit unieke gebied. Mettertijd werden nog meer boeren uitgekocht. Duizenden hectare grondgebied werden toegevoegd aan wat toen al het grootste privé wild- en natuurreservaat van Zuid-Afrika was en alle hekken en andere door mensen aangebrachte objecten verwijderd. Oppenheimer is er bovendien van overtuigd dat zonder ecotoerisme de jachtluipaarden, leeuwen, zwarte neushoorns en andere beeldbepalende dieren spoedig en voorgoed uit dit gebied zullen verdwijnen, wat de twee luxe lodges Motse en Tarkuni in het gebied verklaard. Beiden zijn een oase van vijf sterren luxe welke zijn gezegend met een voortreffelijke keuken en de meest goedmoedige medewerkers die je ooit zult treffen. Een heerlijk zwembad is er ook maar de echte luxe van je verblijf in Tswalu is dat je altijd een eigen Landrover, safarigids en spoorzoeker tot je beschikking hebt om samen de wildernis te ontdekken. Zonder dat je er iemand tegenkomt.

Meerkatten of stokstaartjes?

Behalve de Kalahari leeuwen en de zwarte neushoorn staan talloze andere zoogdieren op het afvinklijstje van Tswalu, zoals giraffen, zebra’s, wilde honden en een hele trits aan antilopensoorten. Meest in het oog springend zijn de springbokken met hun wiebelstaartjes en de goed tegen de droogte bestendige gemsbokken met karakteristiek zwart-wit gezicht zodat het net lijkt alsof ze een masker dragen. Tswalu is malaria vrij en kinderen van alle leeftijden zijn hier welkom maar de meerkatten, of stokstaartjes, zijn ook bij volwassen bezoekers uitermate populair. Zeldzame nachtdieren zoals het aardvarken en het schubdier komen hier ook voor. En daar kun je nog minstens 240 verschillende vogelsoorten bij optellen waaronder opvallende soorten zoals de Rooiborst fiskaal en de dwergvalken. Deze laatste zijn onverschrokken roofvogeltjes die gratis inwonen bij de sociable waevers.

De volgende ochtend gaan we op bezoek bij een familie stokstaartjes. In heel Afrika zijn er geen aandoenlijker wezentjes dan deze ondermaatse familieleden van de mangoesten en geen betere plek om ze te bewonderen dan in Tswalu. Met ingehouden adem en zittend op een deken wachten we af tot ze tevoorschijn komen. In mum van tijd staan ze als kegels rechtop. Met hun gezicht naar de zon gekeerd en de voorpootjes vroom samengevouwen voor hun buikjes. Sommigen zijn blijkbaar nog niet helemaal wakker en doezelig geworden door de zon vallen ze soms bijna om. Als ze opgewarmd zijn na een koude nacht ondergronds, scharrelen ze er plotseling vandoor. Op zoek naar schorpioenen en andere meerkat delicatessen.

Tswalu betekent een nieuw begin

Zandpaden die als achteloos achtergelaten roodbruine linten over het landschap verspreid liggen. Zo ongelooflijk wild en prachtig dat je hoopt dat er geen einde aan komt. Kilometers lange duinen die oprijzen en weer neerdalen. Steeds als we een top oversteken wacht ons weer een nieuw vergezicht. Wildebeesten kijken ons verbaasd na als we voorbij rijden. Hartebeesten stuiven aan de kant in hun grappige en houterige hobbelpaarden galop. We komen aan bij een soort amfitheather van grasgroene struiken met op de achtergrond de contouren van het Korannaberg massief waarvan de knoken scherp afsteken tegen een strak diepblauwe hemel. Voetafdrukken met de omtrek van een eetbord en her en der verse moppen zijn het onweerlegbare bewijs dat er neushoorns in de buurt zijn maar ze laten zich niet zien. Alsof ze zelf weten hoeveel hun hoorns waard zijn. Als genoegdoening zien we nog een leeuwin met zeven welpen. Vier zijn er van haar zelf zegt Rudi. De andere drie zijn van haar zus die vorige maand is gestorven. In de taal van de oorspronkelijke San bewoners betekent Tswalu ‘een nieuw begin’. Een nieuw begin voor de welpen en een nieuw begin voor de natuur als het in de oorspronkelijke staat terug brengen van de Kalahari, maar ook voor de gasten die Tswalu bezoeken. Een compleet nieuwe, zielroerende ervaring.

Merk op: door een verbouwing van de lodge is Tswalu in de eerste helft van 2019 gesloten.